صدای پای آمیتا باچان

ابوالفضل بنائیان

«دون ژوان» فیلمِ «خواب‌زده‌ها» در میان دلبرکان نه چندان غمگین از این سو به آن سو می‌رود که ناگهان سروکله یکی دیگر از مشرقی‌هایِ «فریدون جیرانی» پیدا می‌شود. ناگهان به صورت کاملا خودجوش، تمامی آشنایان «دون‌ژوان» خوابی می‌بینند که او رفتنی است و تنها 24 ساعت فرصت دارد که رضایتِ «نازگل مشرقی»، دخترِ مستخدمِ سابقِ خانه‌ی خود را بگیرد. اگر تصور می‌کنید که با توضیحات ذکر شده داستان فیلم «خواب‌زده‌ها» لو رفته است، باید به این نکته بسنده کنم که فیلم بسیار مغشوش‌تر و مبتذل‌تر از آن است که با این چند جمله، داستانش لو برود و یا به ساختار روایی آن آسیبی بخورد و امیدوارم توانسته باشم با این چند جمله انسجامی به طرح اولیه این فیلم داده باشم.

فریدون جیرانی که خود عبارت «سینمای بدنه» را سر زبان‌ها انداخت تا از انتساب اصطلاح «فیلمفارسی» به فیلم‌هایش جلوگیری کند، اکنون فیلمی ساخته است که نه اقبال مخاطب عام سینما را دارد و نه منتقدان روی خوشی به آن نشان داده‌اند. گویی سینما دوباره بازگشته است به زمانی که کمپانی‌های فیلم‌سازی حرف اول را در سینمای ایران می‌زدند. در آن زمان تهیه‌کننده و المان‌های فتح گیشه، حرف اصلی را در فیلم‌سازی می‌زد. این که چه کاراکترهایی داشته باشیم که فیلم بیشتر بفروشد، یا چه صحنه‌هایی در فیلم بیشتر باشد تا مخاطب بیشتر لذت ببرد و از همه مهم‌تر چه بازیگرانی داشته باشیم که مخاطب عام برای دیدن فیلم سر از پا نشناسد. در این نوع فیلم‌سازی، کارگردان تنها تدارکاتچی پروژه‌ای است که فقط بتواند این عناصر غریب و بی‌ربط را کمی منظم کند. «اکبر عبدی» که با زنانه‌پوشی در فیلم «خوابم می‌آد» توانسته بود توجه تهیه‌کنندگان سینمای بدنه را بخود جلب کند، دوباره در این فیلم نقش یک پیرزن را به عهده دارد. «فرهاد اصلانی» نیز که تجربه موفق سریال طنز «شاهگوش» را در کارنامه دارد، به خواب‌زده‌های این فیلم اضافه شده است تا گوشه‌ی دیگری از مسئولیت فتح گیشه را به عهده بگیرد. و از طرفی دیگر «ساره بیات» از فیلم موفق «جدایی نادر از سیمین در این فیلم نقش‌آفرینی می‌کند که لابد کفه‌ی سینمای بدنه به سمت منتقدان و مخاطبان خاص نیز گرایش داشته باشد و این وسط قرار شده است که «صابر ابر» به یاد فیلمفارسی‌های قبل از انقلاب یک دهن آواز بخواند. ولی این پایان کار نیست. به این مجموعه سراسر شاد و مبتذل، چند صحنه پارتی مختلط و بوتیک‌های لوکس و خانه‌ی مجلل و اشرافی را نیز اضافه کنید تا نیک متوجه شوید که چندان هم نباید سینمای هند را به چوب تمسخر برانیم که فیلم‌هایش سراسر رقص و آواز است و سوپراستارها حضوری دکوراتیو دارند. چرا که «فریدون جیرانی»، تئوریسین سینمای بدنه، مجری سابق و روزنامه‌نگار اسبق، فیلمی ساخته است که می‌تواند نماینده‌ی شایسته‌ای از «سینمای هند» در ایران باشد.